Objawy rozedmy płuc

Człowiek posiada duże rezerwy w tkance płucnej, dlatego objawy choroby odczuwalne są dopiero po zniszczeniu ponad 20% tkanki płucnej.

Najczęściej na pierwszy plan wśród objawów wyłania się przewlekły kaszel, który ma różne nasilenie i może występować tylko okresowo lub napadowo. Niektórzy pacjenci kaszlą tylko w dzień, inni zaś w nocy. Kaszel połączony jest z odksztuszaniem, mogą się pojawić objawy przypominające przewlekłe zapalenie oskrzeli. W rzadkich przypadkach chorzy nie kaszlą w ogóle. Z czasem do kaszlu dołącza się duszność, występująca początkowo po wysiłku, a następnie spoczynkowa uniemożliwiająca kontynuowanie pracy zawodowej. Duszność może mieć charakter napadowy. W odróżnieniu od astmy, u osób z rozedmą występują niewielkie wahania nasilenia kaszlu i duszności w ciągu dnia i z dnia na dzień.

U osób z rozedmą płuc następuje rozdęcie i poszerzenie klatki piersiowej – mówi się o tak zwanej klatce beczkowatej. Powiększa się objętość klatki piersiowej i jej wymiar przednio-tylny. Obserwuje się zmniejszoną ruchomość oddechową przepony. Przy opukiwaniu klatki piersiowej nad płucami stwierdza się wypuk nadmiernie jawny (bębenkowy), trochę jak przy pukaniu w puste pudło, a szmery nad płucami są ściszone. Często występuje nadmierne wygięcie kręgosłupa piersiowego ku tyłowi (kyfoza). Żebra ustawione są poziomo w położeniu wdechowym, a przestrzenie międzyżebrowe poszerzone. U chorych z rozedmą wydech jest dłuższy niż u osób zdrowych. Chorzy w czasie wdechu napinają mięśnie oddechowe na szyi, a w czasie wydechu mięśnie brzuszne. Wydychają powietrze przez tzw. „zasznurowane usta”, dzięki czemu wydech jest dłuższy, a oskrzela nie zapadają się pomimo podwyższenia ciśnienia w klatce piersiowej podczas wydychania powietrza.

W przebiegu rozedmy dochodzi do niewydolności prawej komory serca (serce płucne), tj. zastoju w krążeniu dużym. Utrudniony przepływ krwi przez płuca wywołuje wzrost ciśnienia w prawej komorze serca, jej przerost, a następnie niewydolność. Stopniowo pojawiają się obrzęki umiejscowione w najniżej położonych częściach ciała – zwykle stopy, kostki u chodzących, a u osób leżących pośladki. Ból i dyskomfort w jamie brzusznej spowodowany jest zastoinowym powiększeniem wątroby. Towarzyszą mu nudności, zaparcia, brak łaknienia. Pojawia się płyn przesiękowy w jamie brzusznej i w opłucnej. Wątroba jest twarda, bolesna, może dołączyć się żółtaczka.

U chorych z niedotlenieniem tkanek (hipoksją) w połączeniu z niewydolnością krążenia często występuje zasinienie skóry. Sinica obejmuje policzki, usta, małżowiny uszne i dłonie – zasinienie powiększa się w czasie kaszlu, wysiłku i po pionizacji chorego. Występuje również bladość i ochłodzenie kończyn, nadmierna potliwość, przyspieszenie akcji serca (tachykardia). Przy dużych zaburzeniach wymiany gazowej mogą wystąpić objawy ze strony układu nerwowego takie jak niepokój, bezsenność, bóle głowy.

Zaburzenia oddychania znajdują odzwierciedlenie w wynikach badań laboratoryjnych. Zwiększa się objętość krwi krążącej, jej lepkość, ilość hemoglobiny i czerwonych krwinek (podwyższony hematokryt). Hipoksemia, czyli obniżenie ciśnienia tlenu cząsteczkowego we krwi tętniczej (PaO2), spowodowane jest zbyt małą dyfuzją tlenu w uszkodzonych pęcherzykach płucnych. Tym samym tlen z powietrza nie przedostaje się do krwi przez barierę uszkodzonych pęcherzyków płucnych. Następstwem hipoksemii jest hipoksja, czyli niedobór tlenu w tkankach.

W zaawansowanej postaci choroby chorzy z rozedmą są wychudzeni, kachektyczni, mają zaniki mięśni szkieletowych i osteoporozę.