Menu
- Rozedma płuc
- Przyczyny rozedmy płuc
- Klasyfikacja rozedmy płuc
- Objawy rozedmy płuc
- Rozpoznanie rozedmy płuc
- Zapobieganie i leczenie rozedmy płuc
Inne choroby układu oddechowego
Zapobieganie i leczenie rozedmy płuc
Rozwiniętej rozedmy nie można wyleczyć. Rozedma płuc to stan postępujący, zwłaszcza gdy stale trwa narażenie na czynniki uszkadzające płuca, np. dym tytoniowy, alergeny, pyły. Tak więc choremu zaleca się przede wszystkim wyeliminować czynniki ryzyka. Poza tym przebieg leczenia zależny jest od czynnika dominującego w obrazie choroby.
Największy wpływ na zahamowanie postępu rozedmy płuc ma zaprzestanie palenia tytoniu. Nałóg ten ma charakter przewlekły. W trakcie leczenia uzależnienia obserwuje się częste nawroty, dlatego zaleca się powtarzanie leczenia, aż do momentu całkowitego i długotrwałego zaprzestania palenia. W leczeniu uzależnienia znajdują zastosowanie leki blokujące neuronalne receptory nikotynowe oraz preparaty zwierające nikotynę. Zaprzestanie palenia, unikanie palenia biernego i kontaktu z innymi alergenami przyczynia się do opóźnienia postępu choroby.
Zakażenia bakteryjne i wirusowe górnych dróg oddechowych wywołują zaostrzenia i przyspieszają postęp choroby, dlatego zapobieganie im jest istotnym elementem profilaktycznym. Infekcje powinny być też dokładnie leczone, aby nie doprowadzić do powstania przewlekłych stanów zapalnych. Chorym poleca się szczepienie przeciwko grypie, zakażeniom pneumokokowym i wirusowemu zapaleniu wątroby. Pomocniczo u chorych, u których zmienił się charakter plwociny na ropny oraz u chorych z ciężkim zaostrzeniem wykonuje się posiew plwociny, aby dobrać najbardziej skuteczny antybiotyk zgodnie z antybiogramem.
Zalegająca wydzielina może być źródłem zakażeń i zaburzeń wentylacji. Jeśli wydzieliny jest dużo i dodatkowo jest nadmiernie lepka i sucha, stosuje się środki rozrzedzając śluz (mukolityczne) i wykrztuśne, które ułatwiają jej usunięcie. Oprócz leków doustnych u chorych z rozedmą poleca się z inhalacje z dodatkiem soli lub środków upłynniających wydzielinę.
Środki rozszerzające oskrzela poprawiają parametry oddechowe i pozwalają na usunięcie zalegającej wydzieliny. Poleca się je szczególne u pacjentów z POChP, u których stosowane są stale lub doraźnie. Dobór leku podyktowany jest indywidualną reakcją pacjenta oraz współistnieniem chorób towarzyszących, np. układu krążenia. Zwykle rozpoczyna się od podawania leków w postaci inhalacji lub aplikacji wziewnych, rzadziej podawane są doustnie.
W czasie zaostrzeń choroby pacjentom podaje się glikokortykosteroidy, najczęściej zwiewnie. Leki te mają silne działanie przeciwzapalne. Ich aplikacja zapobiega zaostrzeniom. Podawane są najczęściej w skojarzeniu z lekami rozkurczającymi oskrzela.
U chorych w ciężkim stanie z dusznością wprowadza się również niefarmakologiczne postępowanie objawowe. Choremu należy zapewnić komfortowe warunki, które pozwolą zminimalizować lęk przed uduszeniem. W pomieszczeniu powinna być zapewniona neutralna temperatura, wilgotność i dopływ świeżego powietrza. Personel medyczny powinien nauczyć chorego efektywnie oddychać i odkrztuszać zalegającą wydzielinę. Prowadzi się rehabilitację oddechową. Jeśli chory nie jest w stanie efektywnie odkrztuszać, wykonuje się odsysanie wydzieliny. Chory powinien też przyjmować odpowiednią pozycję, spożywać odpowiednią ilość płynów w celu rozrzedzenia zalegającej wydzieliny w drogach oddechowych oraz zapobiegania zaparciom, które mogą wywoływać atak duszności. W psychoterapii skuteczna jest terapia zajęciowa, która odwraca uwagę chorego od myślenia o zagrożeniu dusznością. Szczególną sytuacją jest wystąpienie napadu paniki oddechowej, tj. napadu duszności połączonego z silnym lękiem przed uduszeniem.
U niektórych chorych z ostrą lub przewlekłą niewydolnością oddechową zaleca się stosowanie tlenoterapii. Długotrwałe stosowanie stężonego tlenu może wywoływać działania niepożądane w postaci zapalenia tchawicy i oskrzeli, niedodmy i ostrego uszkodzenia płuc. Podczas oddychania tlenem dochodzi do wypłukiwani azotu, który m.in. zapobiega zapadaniu się pęcherzyków płucnych w czasie wydechu. Przy braku azotu, tlen ulega szybkiej absorpcji w płucach, a puste pęcherzyki zapadają się. W domowej terapii tlenem stosuje się powietrze wzbogacone w tlen do stężenia 85-95% dostarczane z koncentratorów tlenu za pomocą maski lub cewnika (wąsy tlenowe). Efekty tlenoterapii monitoruje się za pomocą pulsoksymetru lub badania laboratoryjnego krwi (gazometria krwi).
Część pacjentów kwalifikowana jest do leczenia operacyjnego. Jeśli pęcherz rozedmowy zajmuje ponad połowę objętości i uciska otaczający miąższ płucny wykonuje się zabieg wycięcia pęcherza rozedmowego. Można rozważać przeprowadzenie zmniejszenia objętości płuc u pacjentów z rozedmą obejmującą górne płaty płuc lub jednostronną u chorych z ograniczoną wydolnością fizyczną i z FEV1 powyżej 20%. Ostatecznością jest przeszczepienie płuc, które jest zabiegiem trudnym i obciążającym.